Artificial insemination gipahigayon sa AgNor
DAKBAYAN SA BUTUAN - Natapos na ang duha ka semana’ng pagpahigayon sa Genetic Improvement Program (GIP) activities pinaagi sa Artificial Insemination (AI) gikan Hunyo 16 hangtod Hulyo 1, 2023 ubos sa hiniusa’ng pagtambayong sa Provincial Veterinary Office, local government units, Department of Agriculture-RFO XIII pinaagi sa Village-based Artificial Insemination Technicians (VBAIT) ug sa visiting partner agency nga ang buhatan sa Philippine Carabao Center (PCC) nga naka-basi sa Central Mindanao University (CMU) sa Bukidnon.
Ang tumong ug katuyoan sa maong programa mao lamang ang pagpabalik pagtaas sa nagkunhod nga population ug pag-improve sa kaliwat sa large ruminants (carabao, cattle) sa probinsya aron motaas ang monetary value sa hayop.
Usa sa mga rason sa pagkunhod mao ang taas nga ‘extraction rate” alang sa source sa karne mao nga dili malikayan ang importasyon didto sa kasikbit nga mga probinsiya.
“Ato usab gipangandoy nga ang atong mag-uuma, mo-venture sa small scale household dairying alang sa konsumo sa gatas sa pamilya labi na sa mga kabataan, that is why sa kanunay gi introduce nato ang mga dairy breeds. Another reason for the activity is for the group nga ma-evaluate ang number of offspring produced on the last year’s GIP activity,” matod pa ni Provincial Veterenarian Dr. Belen M. Aruelo.
Alang sa mga carabao, ang semilya nga gigamit mao ang kaliwat sa Bulgarian ug Murrah Buffaloes (dairy breeds) ug sa mga baka mao ang klase sa Brahman, Holstein Freisian ug Wagyu (meat type). Ang kaliwat sa Bulgarian ug Murrah Buffaloes, nag offer kini og high price kumpara sa atong mga upgraded breeds.
Sa pagpahigayon sa maong kalihokan, ang mga baka ug carabao nga dili mo-qualify nga ma-AI tungod sa mga sumbanan: kung ubos sa duha ka tuig ang pangedaron, ang health status nga not fit for breeding tungod kay niwang, adunay sakit sa reproductive system o abnormalities sama sa adunay paggahi sa cervix o matris tungod usab sa sobra ug bug-at nga workload sa hayop nga ma-determine pinaagi sa pagpahigayon sa ‘palpation method,’ hatagan lamang kini og purga ug vitamin supplements, aron pagkondisyon ug pag-preparar sa lawas sa hayop nga ma ‘fit for breeding’ alang sa ‘next round of heat cycle period.’ (Dr. Belen M. Aruelo, PLGU Agusan del Norte/PIA Agusan del Norte)
